Varis Neden Olur?

Varislerin oluşumunda en önemli etken hiç şüphesiz toplardamar içerisinde yer alan kapakçıkların bozulmasıdır. Kirli kanı geri kaçırmamakla görevli bu dokular çeşitli nedenlerle hasar görebilmektedir. Yazımızın genel amacı varis neden olur? Sorusuna ayrıntılı bir şekilde yanıt vermektir.

Yaptığınız iş, günlük yaşam tarzı (özellikle hareketsiz yaşam), cinsiyetiniz, yaşınız, gebelik durumu ve daha fazlası kişiden kişiye değişen varis nedeni olacağını biliyor muydunuz? Evet, arkadaşlar varis neden olur? Sorusuna birçok başlıkta yanıt verilebilir.

Toplardamar Kapakçıkları Nedir, Görevleri Nelerdir?

Toplardamar içerisinde her 5-10 cm aralıklarla bulunur ve tek yönlü açılmaktadır. Çalışma sistemi kirli kan kalbe doğru hareket ettiğinde açılarak geçişine izin verir. Sonrasında ise kapanarak geri kaçışını önler. Bu sistem sağlam kapakçıklar için geçerlidir.

Kapakçıkların zayıflaması ya da tamamen bozulması maalesef ne açılma ne de kapanma görevini yerine ifa edebilir. Bu durumda kirli kanın kalbe taşınması zorlaşacaktır. Kanın geri kaçışı kolaylaşacak ve belirli noktalarda bekleyerek pıhtılaşma süreci gelişecektir. Aşağıda yer alan videoda kapakçıklar ve bozulması gösterilmektedir.

Varise Yol Açan Risk Faktörleri Nelerdir?

Evet, arkadaşlar hastalığın toplardamar kapakçık bozulmasına bağlı olarak ortaya çıktığını anladık, şimdi ise sizlerin asıl merak ettiği hususa kapakçıkların neden bozulduğuna geçelim. Yani varis hastalığı için risk oluşturan etkenleri başlıklar halinde ele alalım.

Varis Genetik Hastalıktır

Birçok hastalık gibi varislerde genetik grupta yer almaktadır. Anne ya da babasında varis olan çocukları da riskli demektir. İsveç’te 1964-2008 yılları arasında yapılan bilimsel yapılan bilimsel araştırma ile varisli anne babalar ve çocukları incelenmiştir. Araştırmada 96810 çocuk incelenmiş bunların 87564 tanesinde maalesef varis tespit edilmiştir. Bu araştırmanın sonuçlarını referanslar kısmında görebilirsiniz.

Genetik nedenlerde sorunun kaynağı tam olarak bilinmemektedir. Üzerinde durulan ortak noktalardan biri Protein C ve Protein S eksikliklerinden kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Sonuç olarak varis genetik bir hastalıktır. Anne ya da babasında damar genişlemesi olan çocuklar ergenlik dönemi sonrası daha bilinçli ve dikkatli olması gerekir. Dikkat edilmesi halinde hastalığın önlemek kısmen mümkün olacaktır.

Ayakta Çalışmak Varis Yapabilir

Genetik nedenlerden sonra en önemli etken insanların çalışma hayatı ve meslek seçimi ile alakalıdır. Bazı meslekler diğerlerine göre daha fazla risk içermektedir. Uzun süre ayakta çalışmayı gerektiren bir işiniz varsa sizinde risk oranınız artmaktadır.

Uzun süre ayakta kalındığında toplardamar içerisinde basınç artmakta ve kapakçıklara baskı yapmaktadır. Bu şekilde kapakçıklar baskıya dayanamayarak zamana bağlı olarak bozulmaktadır. Bu tür bir işiniz varsa almanız gereken basit önlemler bulunmaktadır.

30-45 Dakika aralıklarla görev alanınızdan ayrılarak 2-3 dakikalık kısa yürüyüşler yapmalısınız. Bu kısa süreli egzersiz toplardamar içerisinde biriken basıncı dağıtacak ve kirli kanın damarda beklemek yerine kalbe gitmesini kolaylaştıracaktır.

Uzun Zaman Oturarak Çalışmak da Varis Yapabilir

Sorun sadece ayakta çalışmak değil, aynı şekilde uzun süre oturarak çalışmak da risklidir. Masa başı olarak tabir edilen bu işler yine toplardamar içerisinde basıncı artırmaktadır. Yukarıda yapmış olduğum öneriyi masa başı çalışanlar içinde öneriyorum. Belirli zaman aralıklarında kısa süreli yürüyüşler ve bacak egzersizleri kasları çalıştırarak kanı kalbe pompalayacaktır.

Hamilelik Kadınlar Varis İçin Risklidir

Yapılan tüm bilimsel araştırmalar gösteriyor ki kadın varis hasta sayısı erkeklere göre daha fazladır. Bunun birçok nedeni bulunmaktadır. İlki hiç şüphesiz gebelik olmaktadır. Anne adaylarını bu süreçte varis riski beklemektedir. Tabii ki dikkat etmeleri halinde bu riski minimum düzeye indirebilirler.

Hamile kadınlar doğuma kadar geçen süreci daha az hareket ederek geçiriyor. Bu maalesef hatalı bir alışkanlıktır. Doktorunuz aksini belirtmediği sürece günlük yürüyüş ve egzersizlerden geri kalmamalısınız. Aksi halde kilo artışı birlikte varislerde kaçınılmaz olur. Bir diğer etken ise bebeğin büyümesi ile toplardamara baskı yapmasıdır. Baskıya maruz kalan toplardamar kirli kanın tümünü kalbe gönderemez.

Hamile Varis Çorabı Kullanabilirsiniz

Gebelik sürecinde varis olmamak için hareketli yaşam sürmeli ve bacak ölçünüze uygun hamile varis çorabı kullanmalısınız. Varis çorabı kullanmaya başlamak için hasta olmayı beklemeyin. Baştan önlem alarak riski azaltabilirsiniz.

Doğum Kontrol Hapları da Varis Yapabilir

Bir diğer risk ise hamilelikten doğum kontrol hapları ile korunan kadınları ilgilendirmektedir. Doğum kontrol hapları içerdiği östrojen ve progesteron ile yeni toplardamarların oluşmasına ve kanın pıhtılaşmasına neden olmaktadır. Tabii ki doğum kontrol hapı üreten onlarca marka bulunmaktadır. Bu tür ilaçları kullanmaya başlamadan önce mutlaka doktorunuzla görüşerek en az riskli olanı tercih etmelisiniz. Ya da farklı korunma yöntemlerinden birini tercih etmelisiniz.

Yaşlılık Varis Riskini Artırır

Varis riski yaşın ilerlemesine bağlı olarak artmaktadır. Bunu modeli eskiyen bir araç gibi de düşünebilirsiniz. Araç uzun yıllar kullanıldığı için daha sık arıza yapmaya başlayacaktır. Yaşlılıkta genişleyen damarlarda aynı şekilde kişinin yaşadığı zaman ile alakalıdır. Uzun yıllar görevini yapan kapakçılar adım adım zayıflamakta ve çoğu zaman zayıflamaya bağlı bozulmalar görülür. Bunun önüne geçmek için özellikle spor ve egzersizleri alışkanlık haline getirmelisiniz.

Fazla Kilolu Olmak da Varis Nedenidir

Bacaklar sadece yürüme ihtiyacımızı karşılamakla kalmaz. Aynı zamanda vücudumuzun yükünü de taşırlar. Kilo artışı demek, bacaklara daha fazla yük demektir. Tabii ki damarlarda daha fazla basınca neden olmaktadır. Bu durum zamanla kapakçıkların bozulması ve varisleri beraberinde getirmektedir. Çözüm belli mutlaka fazla kilolardan kurtulmak gerekir.

Kabızlık Varis Yapabilir

Makat hastalıklarının en önemli nedenlerinden biri kabızlık olmasına karşın maalesef tam olarak sorun olarak görülmüyor. Oysaki ciddi bir sağlık problemi olarak ele alınmalıdır. Çünkü kabızlık önlenmemesi halinde başta hemoroid, anal fissür, anal hematom gibi hastalıklar olmak üzere maalesef varis gibi hastalıklara da neden olabilir.

Kabızlık ile varis ne alaka diyebilirsiniz. Sorun direkt kabızlık değil, kabız insanların hatalı dışkılama alışkanlığıdır. Konstipasyon olan insanlar tuvalette uzun zaman geçirerek dışkılamayı beklerler. Bu süreçte ıkınarak dışkının kalın bağırsaktan ittirilmesi amaçlanır. Fakat bu ıkınma alışkanlığı maalesef hatalı bir durumdur. Sizin her ıkınma alışkanlığınız adım adım basur ve varis hastalığına neden olmaktadır. Çünkü her ıkınma toplardamarlarda kanın tersi yönde hareket etmesi demektir.

Varis muayenelerinde genelde doppler çekimi yapılır. Bu esnada hastadan ıkınması istenir. Ekrana bakma imkanınız olursa ıkınma esnasında kanın geriye doğru ters yönde hareket ettiğini görürsünüz. Bu konu daha çok proktoloji yani makat hastalıklarını ilgilendirdiği için kısa geçiyorum. Makat hastalıkları hakkında geniş kapsamlı bilgiye https://www.makathastaliklari.net adresinden ulaşabilirsiniz.

Varis neden olur? Hususunda aktaracaklarımız şimdilik bu kadar olup, sormak istediğiniz farklı hususlar olursa sayfanın alt kısmında yer alan soru ve yorum formu ile iletiniz.

1. Zöller B, Ji J, Sundquist J, Sundquist K. Venous thromboembolism and varicose veins share familial susceptibility: a nationwide family study in Sweden. J Am Heart Assoc. 2014 Aug 26;3(4). pii: e000850. doi: 10.1161/JAHA.114.000850. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25158864
2. Lee AJ, Evans CJ, Allan PL, Ruckley CV, Fowkes FG. Lifestyle factors and the risk of varicose veins: Edinburgh Vein Study. J Clin Epidemiol. 2003 Feb;56(2):171-9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12654412
3. Meghal R. Antani; Steve S. Bhimji. Varicose Veins https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470194/